Trójca - monoteizm czy tryteizm?

Nierozłączną częścią tego tematu jest sprawa Boskości Jezusa i Ducha, zdecydowałem się jednak nie rozwijać tu tego tematu, i nie rozciągać długości tekstu zakładając Ich Bóstwo. Być może jeśli będę miał czas, temat ten poruszę w osobnym opracowaniu.

Motto:
„Słuchaj, Izraelu! Jahwe, nasz Bóg, jest jedynym Bogiem" (VMoj/Pwt 6,4).
„A królowi wieków, nieśmiertelnemu, niewidzialnemu, jedynemu Bogu, niechaj będzie cześć i chwała na wieki wieków. Amen" (1Tym 1,17).

Na początku należy zauważyć, że zwrotu „Trójca" nie znajdujemy w Biblii, jest on jedynie teologicznym terminem, pomagającym skrótowo oddać definicję tej teorii. W samej Biblii nie znajdujemy, jako takiej, nauki na temat Trójcy, jedyną wyraźniejszą wskazówką jest dość późna glosa tzw. Comma Johanneum (1J 5,7): „W niebie Ojciec, Słowo i Duch Święty, a ci Trzej stanowią jedność. Trzej są również, którzy dają świadectwo na ziemi." (fragment ten zawiera z polskich tłumaczeń tzw. Biblia Gdańska, Biblia Wujka i przypisy do Biblii Tysiąclecia, Warszawsko-Praskiej i Poznańskiej).
Tekst ten nie jest napisany z myślą odkrycia nowych rzeczy w teologii, jest raczej taką moją luźną rozmyślanką.

Plan:
1.  Imię w ST.
2.  Świadectwo o boskości Ojca, Syna i Ducha.
3.  Jedność Ojca i Syna.
4.  Odrębność Ojca, Syna i Ducha.
5.  Jeden czy Trzech?
6.  Wniosek.

Rozwinięcie.

1.  Imię w Starym Testamencie.

Imię w ST nie jest „plakietką" na osobie, nitylko ją określa lecz tożsame jest z osobą. W czasach biblijnych mówiło kim jest (np.: 1 Sm 25,25) lub jakie niesie posłannictwo osoba, która je nosi (np.: Mt 1,21). Np. Bóg zmienia Abramowi imię na Abraham (Ojciec narodów) gdy przekazał mu obietnicę mnóstwa potomstwa. Jehuda (Juda) - sława, chwała Jahwe. Salomon - człowiek pokoju. Jakub - oszust, któremu anioł zmienia imię na Izrael - 'Bóg walczy' lub 'oby Bóg okazał się mocny'. Równocześnie trzeba pamiętać, że jednak różne osoby mogą nosić to samo imię Jozue (Jehoszua) - Jezus (Je/ho/szua), patryjarcha Juda - Juda(sz) Iskariota - Juda brat Pana. Równocześnie jedna osoba może mieć kilka imion Daniel - Belteszassar, Chananiasz - Szadrak, Szaweł - Paweł, Szymon - Kefas (Piotr).
Sam Bóg mówi, że ma wiele imion: Jahwe (IIMoj/Wj  6,3; Iz 42,8), Pan Zastępów (Iz 47,4; Jr 31,35),Święty (Iz 57,15), Odkupiciel (Iz 63,16), Bóg (Oz 12,6) i inne.
Imię w ST jest często utożsamiane z osobą np. „... niechaj w imieniu Jahwe zaufa..." (Iz 50,10) oczywiste, że chodzi tu o zaufanie Bogu, którego naturę to Imię opisuje „Ten Który Jest". „Lud mój pozna moje Imię" (Iz 52,6) Izrael przecież wie, że Imię Boga to Jahwe, lecz tu chodzi o to by poznał Samego Boga! „Od Zachodu ujrzą Imię Jahwe i od Wschodu słońca Jego chwałę." (Iz 59,19) imienia nie można zobaczyć, zobaczyć można osobę lub jej dzieło.
"Bóg utożsamia się się do tego stopnia ze swoim własnym imieniem, że kiedy mówi o swoim imieniu, to mówi o sobie samym. to Jego imię jest kochane (Ps 5,12), uwielbiane (Ps 7,18), uświęcane (Iz 29,23). Jest to imię straszne (VMoj/Pwt 28,58), wieczne (Ps 135,13). To właśnie 'ze względu na swoje wielkie imię' (Joz 7,9) i z powodu swojego imienia (Ez 20,9) Jahwe wyświadcza dobro Izraelowi. Znaczy to, że działa On dla swojej chwały i po to, aby był uznany za wielkiego i świętego."¹

2.  Świadectwo o boskości Ojca, Syna i Ducha.
"(...)albowiem Bogiem jestem, nie człowiekiem(...)" Oz 11,9 BT
Niektóre fragmenty przywoływane na udowodnienie Boskoskości Ojca, Syna i Ducha.
Ojciec -
J 6,27 "Troszczcie się nie o ten pokarm, który ginie, ale o ten, który trwa na wieki, a który da wam Syn Człowieczy; Jego to bowiem pieczęcią swą naznaczył Bóg Ojciec."(BT);
Rz 1,7 "Do wszystkich przez Boga umiłowanych, powołanych świętych, którzy mieszkają w Rzymie: Łaska wam i pokój od Boga, Ojca naszego, i Pana Jezusa Chrystusa!" (BT).
Syn -
J 1,1.18 "Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, i Bogiem było Słowo. Boga nikt nigdy nie widział, Ten Jednorodzony Bóg, który jest w łonie Ojca, /o Nim/ pouczył." (BT);
Tyt 2,13 "Oczekując błogosławionej nadziei i objawienia się chwały wielkiego Boga i Zbawiciela naszego, Jezusa Chrystusa"(BT);
Rz 9,5 "Do nich należą praojcowie, z nich również jest Chrystus według ciała, który jest ponad wszystkim, Bóg błogosławiony na wieki. Amen. (BT).
Duch -
Za 4,6 "Nie dzięki mocy ani dzięki sile, lecz dzięki mojemu Duchowi to się stanie mówi Pan Zastępów" (BT).
J 3,5 "jeśli ktoś nie narodzi się z wody i z Ducha", J 1:13 "którzy ani z krwi, ani z żądzy ciała, ani z woli męża, ale z Boga się narodzili".
J 6,45: "Oni wszyscy będą uczniami Boga", J 14:26 "A Pocieszyciel, Duch Święty (...). On was wszystkiego nauczy".
Dz 5,3-4 "Ananiaszu - powiedział Piotr - dlaczego szatan zawładnął twym sercem, że skłamałeś Duchowi Świętemu i odłożyłeś sobie część zapłaty za ziemię? Czy przed sprzedażą nie była twoją własnością, a po sprzedaniu czyż nie mogłeś rozporządzić tym, coś za nią otrzymał? Jakże mogłeś dopuścić myśl o takim uczynku? Nie ludziom skłamałeś, lecz Bogu." (BT).
1Kor 6,19 "Czyż nie wiecie, że ciało wasze jest świątynią Ducha Świętego?", a w.20 "Chwalcie więc Boga w waszym ciele".

3.  Jedność Ojca i Syna.

Jezus wyraźnie mówi, że jest jedno z Ojcem (J 10,30), czasami wydaje się mówić o swojej tożsamości z Ojcem (J 14, 7-11). Wszystko co jest Ojca jest Jezusa (J 16,14.15;17,10).

4.  Odrębność Ojca, Syna i Ducha.

Chciałbym zwrócić uwagę szczególnie na życie Jezusa, gdzie widoczna jest Jego samodzielność i autonomia.
tekstu NT wyraźnie widać, że Jezus ma odrębną wolę od Ojca (co nie znaczy sprzeczną). W czasie swej modlitwy na Górze Oliwnej, tak mówił: „Ojcze mój! Jeśli to możliwe, niech Mnie ominie ten kielich. Lecz [niech się stanie] nie jak Ja chcę, ale jak Ty." Widźmy tu dwa aspekty odrębności. Pierwszy, że jeśli Jezus i Ojciec to ta sama osoba, to choruje na schizofrenię, mówiąc (modląc się) do siebie samego. Co prawda teologia rabinacka przyjmuje, że Bóg modli się sam do siebie, jednak nie znajdujemy na to poparcia w Biblii. Drugi aspekt, to to, że Jezus wyraźnie rozróżnia swoją wolę od woli Ojca. Pragnie być posłuszny Ojcu i jest Mu posłuszny, lecz równocześnie widać tu odrębność, która wskazuje na dwie osoby (lub rozdwojenie jaźni).
W poprzednim punkcie przywołaliśmy fragmenty mówiące o jedności Ojca i Syna. Jest także fragment mówiący o jedności Jezusa i jego uczniów: „Proszę nie tylko za nimi, ale i za tymi, którzy dzięki ich słowu uwierzą we Mnie. Proszę, aby wszyscy stanowili jedno. Ojcze niech będą jedno z Nami, jak Ty jesteś we Mnie, a Ja w Tobie. Niech stanowią jedno, aby świat uwierzył, że Ty Mnie posłałeś. Przekazałem im chwałę, którą Ty mnie obdarzyłeś, aby byli jedno. Ja w nich, a Ty we Mnie; obyż stanowili jedność doskonałą, przez co świat będzie mógł poznać, że Ty Mnie posłałeś i że ich kochasz tak, jak kochasz Mnie." Jest pewnikiem, że nie jesteśmy manifestacją Boga,czy Jego częścią, nie jesteśmy z Nim jedną osobą. Chodzi tu abyśmy mieli te same pragnienia i wolę a więc byli „jednego serca". Chrześcijaństwo nie głosi, że wierzący „rozpłynie się" w boskiej masie, w bogu, który jest wszystkim.
Duch Święty - posiadający aspekty osobowe (Dz 5,3; Rz 8,25-27; 1Kor 2,10-13; 1Kor 12,11; Ef 4,30; Kol 1,8; Hbr 10,29)  i boskie (Job 33,4; Rz 8,11; Dz 13,2-4;), ma własną wolę (1Kor 12,11).

5.  Jeden czy Trzech?

Pewną przesłanką na mnogość osób Boskich jest hebrajska nazwa Boga - Elohim jest to forma mnoga hebrajskiego wyrazu el i oznacza dosłownie bogowie. Zdanie: „Stwórzmy człowieka na  wzór i podobieństwo nasze..." (IMoj/Rdz 1,26), może być również przesłanką do tej tezy. Zwrot „obraz nasz" jest powtórzone w formie pojedynczej w wierszu 27 „stworzył Bóg człowieka na obraz swój" więc mówiąc w w.26 „podobieństwo nasze" nie miał tu na myśli siebie i aniołów, jak chcą niektórzy (np.: rabini). Również mówiąc: "stwórzmy", Bóg mógł mieć na myśli tylko siebie samego gdyż aniołowie nie posiadają zdolności stwarzania (w sensie obdarzania życiem). Forma mnoga, grzecznościowa, przyznawana królom w czasach pisania tej księgi nie była znana (jeżeli przyjmujemy autorstwo Mojżesza).

Mój wniosek jest następujący: Biblia wyraźnie naucza: JEST JEDEN BÓG. Należy przyznać, że Pismo wyraźnie pokazuje Boskość Jezusa i Ducha Świętego (w wymienionych i niewymienionych fragmentach). Treść Biblii nie pozwala nam na stwierdzenie czy Jezus jest adoptowanym, mianowanym czy stworzonym Bogiem. (Gdyby jednak był adoptowanym, mianowanym czy stworzonym Bogiem mielibyśmy INNEGO Boga, to zaś byłoby politeizmem. Tego zaś wariantu nie dopuszcza Pismo.) Z tego powodu, iż jest tylko jeden Bóg, nie możemy sprawdzić czy dowiedzieć się na jakich zasadach Bóg funkcjonuje lub jak jest zbudowany (co w odniesieniu do człowieka, zwierzęcia jest w znacznej mierze możliwe, poprzez doświadczenia czy sekcję). Musimy pozostać na danych dostarczonych nam przez samego Boga w Jego słowie. Z tego powodu, iż materiał jest skąpy należy wysunąć wnioski:
a.  jest jeden Bóg, który objawił nam się jako: Ojciec, Syn i Duch Święty, życie wewnętrzne i funkcjonowanie trzech osób (przychodzi tu pytanie co to jest osoba) w jednej istocie Boskiej jest dla człowieka tajemnicą (podobnie jak czas drugiego przyjścia Jezusa),
b.  jasność w tej kwestii nie jest nam potrzebna do zbawienia lecz drążenie w niej może zbawienie utrudnić (z powodu zwątpienia),
c.  jak jest naprawdę dowiemy się w niebie gdzie nasze poznanie będzie pełne.

• W OBRONIE WIARY. Pismo Święte a nauka Świadków Jehowy, innych sekt i wyznań niekatolickich. - ujęcie katolickie, min. polemiczna obrona dogmatu Trójcy
• Trójedyny Bóg - najlepsze (moim zdaniem) opracowanie trynitarne w internecie autorstwa Jarosława Zabiełły, twórcy min. Chrześcijańskiego Ośrodka Apologetycznego (http://apologetyka.com/)  i Świadkowie Jehowy Pod Lupą
• Problematyka antytrynitarna - zbiór opracowań kwestionujących biblijne podstawy nauki o Trójcy. - jak należy się domyślać, ujęcie antytrynitarne
• Zbadanie Dogmatu Trójcy - także ujęcie antytrynitarne, z punktu widzenia Świeckiego Ruchu Misyjnego Epifania